निसर्गसौंदर्याची मुक्तहस्ते
उधळण, विकासाची
झेप घेण्याची प्रचंड क्षमता असलेले चिपळूण पर्यटन आजही उपेक्षित आहे. संपूर्ण
कोकणाकडे खूप काही असल्यामुळे ही अडचण निर्माण होते, ज्यांच्याकडे दाखवण्यासारखं थोडंस
आहे ते मात्र हमखास प्रगती साधतात. या साऱ्या पार्श्वभूमीवर ‘ग्लोबल चिपळूण टुरिझम मल्टीपर्पज को. ऑप. सोसायटी’चे गेल्या पाच वर्षातील ‘आपण चालायला लागलो की रस्ता बनायला सुरूवात
होते’ अशा विचाराचे प्रयत्न महत्वाचे आहेत. सन १९६४-६५ ला या महामार्गाच्या रस्ता
रुंदीकरणाचे काम सुरु झाले. तत्पुर्वीपासून परशुराम मंदिराबाहेरील राष्ट्रीय
महामार्गावरील बंडोपंत आणि लीलाकाकू सहस्रबुद्धे यांचे ‘विश्रांतीस्थान’ हीच चिपळूणातीलच
नव्हे तर कोकणातील (कदाचित) एकमेव पर्यटक व्यवस्था होती. त्याकाळी दक्षिण आफ्रिकेतून
येणाऱ्या प्रवाशांचा धामणदेवीमार्गे प्रवास चाले. भरणेनाका नाका सोडल्यानंतर
चिपळूणपर्यंत एकही हॉटेल नव्हते, वीज, वाहतूक व्यवस्था नव्हती. तेव्हा हे ‘विश्रांतीस्थान’
२४ तास सुरु असायचे. येथूनच ‘कोकम सरबत’ महाराष्ट्रभर पोहोचले. पर्यटन कंपन्या चहा-फराळासाठी
इथे थांबत असतं. पाठीमागील वाशिष्ठीची खाडी हे तेव्हाही आकर्षण होते, क्रोकोडाईल
टुरिझमसह विसाव्या शतकाच्या अखेरपर्यंत पर्यटन आकाराला आलेलेच नव्हते. एकविसाव्या
शतकाच्या सुरुवातीला शैलेश वरवाटकर, रविकिरण जाधव, संदेश संसारे आदि काहींनी वाशिष्ठी
खाडीत वैयक्तिक प्रयत्नांना सुरुवात केली होती. सन २००८ साली धीरज वाटेकर आणि समीर
कोवळे यांनी, तालुक्यात पहिले कृषी पर्यटन केंद्र उभारणाऱ्या सौ. नूतन आणि श्री.
विलास महाडिक यांच्या सहकार्याने ‘चिपळूण तालुका पर्यटन’ हे इथल्या पर्यटनाची
खडानखडा माहिती देणारे अभ्यासपूर्ण पुस्तक तयार केले. त्यानंतरच्या कालखंडात
इथल्या पर्यटन चळवळींनी आकार घ्यायला सुरुवात केली. ‘ग्लोबल चिपळूण टुरिझम’ हे
त्याचे आजचे सर्वात समृद्ध स्वरूप होय. याच संस्थेच्या सहकार्याने, ट्रॅव्हल एजंट
असोसिएशन ऑफ इंडिया, ट्रॅव्हल एजंट असोसिएशन ऑफ पुणे, इंटरप्रायाझिंग ट्रॅव्हलर
एजंट असोसिएशन, ट्रॅव्हल एजंट फेडरेशन ऑफ इंडिया आदि संस्थांमार्फत कार्यरत
प्रसन्ना टूर्स, ट्रॅव्हल मास्टर, गिरिकंद ट्रॅव्हल्स, ओम टूर्स, पॅराडाईज
मार्केटिंग, मिहीर टुरिझम, सिमास ट्रॅव्हल्स आदि राज्य, राष्ट्रीय, आंतरराष्ट्रीय
पातळीवरील पर्यटकांसोबत काम करणाऱ्या नामांकित ३५ टूर ऑपरेटर्सचा नुकताच तीन
दिवशीय चिपळूण पर्यटन दौरा संपन्न झाला. चिपळूणची पर्यटन श्रीमंती दाखवून आगामी
काळात अधिकाधिक पर्यटक चिपळूणात आणता यावेत, हा या मागचा मुख्य हेतू होता.
पहिल्याच दिवशी दिनांक २३
फेब्रुवारीला दुपारी चिपळूणात दाखल झालेल्या टूर ऑपरेटर्सचे परशुराम येथील ‘दि
रिव्हर व्ह्यू’ रिसॉर्ट येथे आगमन झाल्यानंतर पारंपारिक पद्धतीने स्वागत करण्यात
आले. दुपारच्या भोजनानंतर मान्यवर टूर ऑपरेटर्सना डेरवण शिवसृष्टी दाखविण्यात आली.
शिवचरित्रातील चित्तथरारक प्रसंग घटना कलात्मकतेने साकारलेली महाराष्ट्रातील ही सर्वात
पहिली शिवसृष्टी रत्‍नागिरी जिल्ह्यातील डेरवण येथे पंधरा वर्षांच्या प्रयत्नातून
शिल्पकार दादा पाटकर यांच्या सहकार्याने सन १९८५च्या दरम्यान उभारली गेली.
सितारामपंत वालावलकर या सत्पुरुषाच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ ही शिवसृष्टी उभारण्यात
आली. डेरवण येथेच उभारण्यात आलेल्या ऑलंम्पिक दर्जाच्या क्रीडासंकुलाची पाहणी
सर्वांनी केली. कोकणातल्या काटक आणि निसर्गतःच चपळाई अंगात असलेल्या तरुणाईला संधी
देण्यासाठी हे ऑलंम्पिक दर्जाचे क्रीडा संकुल उभारण्यात आले आहे. संकुलामध्ये शूटिंग, जिम्नास्टिक, स्विमिंग, वॉटर पोलो, लॉन टेनिस, बॅडमिंटन, खो खो, फुटबॉल, कॅरम, हॉकी, कराटे, कुस्ती, बास्केटबॉल, व्हॉलीबॉल, लांब उडी, उंच उडी, कराटे, गोळा फेक, थाळी फेक, तिरंदाजी आदि
३५ खेळ खेळण्याची सुविधा आहे. त्यामध्ये रायफल खेळांचा समावेश आहे. सुमारे १०० एकर
परिसरात वसलेल्या आणि फळबाग लागवड, विविध पक्षी अभयारण्य, नेचर ट्रेल, १.५ कोटी
लीटर पाणी क्षमतेचे शेततळे असलेल्या कँपसाठी उपयुक्त धामणवणे येथील एस. आर. जंगल
अँड अॅड्व्हेंचर रिसॉर्ट्स सर्वांनी भेट देऊन तिथल्या ‘जंगल सफारी’ आणि स्थानिक
प्रसिद्ध शाकाहारी / मांसाहारी मोंगा पार्टी, विठ्ठलाई नाचनृत्य धामणवणे (मधली
उंडरेवाडी), श्रीराम मित्र मंडळ यांच्या पारंपारिक जाखडी नृत्याचा आनंद घेतला.
इतिहासाचे अभ्यासक प्रकाश देशपांडे यांनी उपस्थितांना ‘चिपळूण इतिहास आणि
संस्कृती’ याबाबत माहिती दिली.
दुसऱ्या दिवशी, २४ फेब्रुवारी रोजी सकाळी चिपळूणचा पहारेकरी असलेल्या किल्ले
गोविंदगडाची पाहाणी करण्यात आली. गोविंदगड
नावाने ओळखला जाणारा, सात बुरुज, वैशिष्ट्यपूर्ण बांगडी तोफ
असलेला गोवळकोट किल्ला 'डोंगरी' प्रकारातील आहे. किल्ल्यावर तळी, तोफा पुरावशेष
पाहायला मिळतात. सन १६७० मध्ये शिवाजी महाराजांनी किल्ल्याची डागडुजी
केल्याचा उल्लेख इतिहासात आढळतो. किल्यावर रेडजाई तर पायथ्याशी
श्रीदेवी करंजेश्वरीचे प्राचीन मंदिर आहे. चिपळूणच्या याच देवीचा शिमगोत्सव संपूर्ण
महाराष्ट्रात विशेष प्रसिद्ध आहे. त्यानंतर चिपळूण बॅकवॉटर, आयलँड पार्क आणि क्रोकोडाईल सफारीचा खराखुरा आनंद
सर्वांनी घेतला. ‘गोवळकोट ते
दाभोळ’ असा ४४ कि.मी.चा प्रवास असलेल्या आपल्या दोन्ही तीरावर दापोली, गुहागर, खेड आणि
चिपळूण तालुक्यांच्या सीमा अससेल्या
देखणे निसर्गसौंदर्य, नितांत सुंदर
वाशिष्टी खाडी, खाडीतील छोटी-मोठी बेटे, सह्याद्रीचे छोटे-मोठे डोंगर आणि खाडीकिनारी
निवांत विसावलेल्या मगरींचे दर्शन सर्वांनी बोटीमधून घेतले. दुपारच्या भोजनासाठी सर्वांना शैलेश वरवाटकर यांच्या ‘तुंबाड किनारा रिसॉर्ट्स’
येथे नेण्यात आले. प्रसिद्ध मराठी साहित्यिक श्री. ना. पेंडसे यांच्या
‘तुंबाडचे खोत’ (१९८७) या कादंबरीने अजरामर झालेले तुंबाड गाव जगबुडी नदीच्या काठावर
वसलेलं आहे. खेडच्या पूर्व सह्याद्रीतून नागमोडी वळण घेत निघालेली जगबुडी नदी तुंबाडच्या
पुढे वशिष्ठी नदी मिलनानंतर दाभोळ येथे समुद्राला मिळते. निसर्गाला पडलेलं एक सुंदर
स्वप्न असलेल्या या तुंबाडच्या धक्यावरून शरीराला सुखावणारा मंद, गार वारा, झाडांची
गर्द सावली. फुलझाडांचा दरवळलेला सुवास अशा
नैसर्गिक
वातावरणातील प्रसन्नता साऱ्यांनीच अनुभवली. या दरम्यान टूर ऑपेरेटर्सनी पॅगोडा, रीम्झ, अभिरुची, ओमेगा इन, दि
रिव्हर व्हयू रिसॉर्ट्स आदींची पाहाणी केली. कोकणाचा स्वामी भगवान परशुराम आणि
श्रीदेवी करंजेश्वरी यांचे दर्शन घेत इथल्या अध्यात्मिक परंपरा समजून घेतल्या. भगवान परशुरामाचा
अवतार चिरंजीव असून, त्याचे
अस्तित्व या भूमीत आहे, असे
मानले जाते. या मंदिराच्या मागे माता रेणुकादेवीचे मंदिर आहे. रावतळे परिसरात विध्यंवासिनीचे
पुरातन मंदिर आहे. शाक्तपंथियांना भावणारी देवीची यादवकालीन
अष्टभुजा मुर्ति, कार्तिकेयाची महाराष्ट्रातील सर्वात सुंदर मूर्ती वैशिष्ट्यपूर्ण
आहे. तिसऱ्या शेवटच्या दिवशी,
२५ फेब्रुवारी हेदवीतील प्रसिद्ध दशभुज लक्ष्मीगणेश मंदिर, निसर्गनवल समुद्रघळ
(बामणघळ), वेळणेश्वर मंदिर आणि समुद्र किनारा पाहिला.
तत्पूर्वी दिनांक २४ रोजी
सायंकाळी, चिपळूण पर्यटन विकासासाठी खा. हुसेन दलवाई यांच्या मार्गदर्शनाखाली,
पालकमंत्री रविंद्र वायकर यांच्या भरीव सहकार्याने गेली पाच वर्षे झटणाऱ्या
'ग्लोबल चिपळूण टुरिझम' या टूर आयोजक संस्थेच्या वतीने 'द रिव्हर व्हयू' या
चिपळूणातील तारांकित हॉटेलच्या विशेष सहकार्याने पुणे, मुंबई आणि पश्चिम
महाराष्ट्रातून आलेल्या टूर ऑपेरेटर्स, स्थानिक हॉटेलियर्स आणि पर्यटन या विषयात
रुची असलेल्या सुमारे ६५ अभ्यासू व्यक्तींचे महत्वपूर्ण चर्चासत्र पार पडले. यात
‘प्रसन्ना पर्पल’चे संजय नाईक, मिहीर टुरिझमचे सुधीर करंदीकर, सिमास ट्रॅव्हल्सचे
विश्वास केळकर, ‘ट्रॅव्हल मास्टर’चे कृष्णा गोपालन, ओम टूर्सचे राजेश अरगे,
पॅराडाईज मार्केटिंगचे मिलिंद आयरे, ट्रीप स्टोअरचे प्रशांत ढेकणे यांनी तर
'ग्लोबल चिपळूण टुरिझम'तर्फे अध्यक्ष श्रीराम रेडिज, संजीव अणेराव, पर्यटन अभ्यासक
धीरज वाटेकर, 'द रिव्हर व्हयू'चे विजय गावकर यांनी सहभाग घेतला. या चर्चासत्रात
सुरुवातीला आयोजकांकडून परशुरामचा महेंद्रगिरी डोंगर ते वाशिष्ठी खाडीतील बेटे ते
गोवळकोट किल्ला असा रोप-वे, चिपळूण पर्यटन माहिती केंद्र, सवतसडा धबधबा बारमाही
प्रवाही करणे, शहरातील तलाव उर्जितावस्था, शहरातील पर्यटनाशी निगडीत रिक्षावाला,
चारचाकी वाहतुकवाले, छोटे खाद्यपदार्थ विक्रेते यांच्या एकत्रीकरण आणि संवादाची
आवश्यकता, रिक्षांवर पर्यटन लेखन, रिक्षादर निश्चिती, गेल्या २५ वर्षांत एकही नवा
उद्योग चिपळूणात आलेला नसल्याची पार्श्वभूमी लक्षात घेता पर्यटनाकडे पाहण्याची
गरज, हाऊसबोटची उपलब्धी, वाशिष्ठी खाडीच्या दोन्ही तीरावर होम स्टे, त्यातून स्थानिकांना
रोजगार, तळ्यांचे शहर असलेल्या चिपळूणात नारायण आणि रामतीर्थसह इतर तलाव
ऊर्जितावस्थेत आणणे, किल्ले गोविंदगडसह चिपळूण पर्यटनातील विविधता याबाबत माहिती
देण्यात आली. चिपळूणात आजमितीस एकूण ३५ हॉटेल असून त्यातील तीन हॉटेल थ्री स्टार
आहेत, त्यात ७० रूम्सची उपलब्धी आहे. उच्च मध्यमवर्गीय श्रेणीतील १५ हॉटेलात १५०
खोल्यांची व्यवस्था असून परिसरात होम-स्टेची ८ ठिकाणे आहेत. चर्चेदरम्यान, चिपळूणकरांनी
आपली मानसिकता बदलण्याची गरज, येणा-या पर्यटकांचे स्वागत करण्याबाबत घायावयाची
भूमिका, ‘क्रोकोडाईल सफारी’ला ब्रँड अॅम्बॅसिडर बनविण्याची गरज, छोट्या-छोट्या बोट
राईड, महाराष्ट्रातील ५-६ हजार टूरएजंटपर्यंत चिपळूण फेस्टीवल पोहोचविण्याची गरज, मार्केटिंग,
वैयक्तिक ग्राहकाला पॅकेजमध्ये वेगळी सूट न देण्याचा विचार, ‘सर्टिफाईड गाईड’ची
टीम, खाडीतील बेटावर निवासासह विविध व्यवस्था, महाराष्ट्राबाहेरच्या पर्यटकाला
त्याच्या कंफर्ट झोनप्रमाणे जेवण, मगरी दिसल्या नाहीत तर पर्यटक येतील का ? यासाठीची पर्यायी व्यवस्था, एकावेळी ४० माणसं
राहू शकतील अशा हॉटेलची वाढीव संख्या, वीज, पाणी व्यवस्था, इन्फ्रास्ट्रक्चर, मेन्टेनन्स,
स्वच्छ बाथरूम, जवळपासच्या देवरायातील नेचर ट्रेक यांवर चर्चा झाली.
मूळात चिपळूणकरांना आपल्या
पर्यटनाची ताकद समजायला हवी आहे, त्यासाठी चिपळूणकरांनी चिपळूण पाहायला, फिरायला हवे आहे. आपल्या नैसर्गिक आणि
मानवनिर्मित शक्तीस्थळांवर काम करावे लागणार आहे. पर्यटकांच्या प्रवास मार्गावर
आणि मोक्याच्या ठिकाणी (विसावा पॉइंट) पर्यटन फलक, शासन आणि लोकप्रतिनिधी या पर्यटन
विकासाच्या दोन महत्वाच्या चाकांचे सहकार्य, नवे पर्यटन प्रकल्प, संग्रहालय
निर्मिती, किमान पर्यटन हंगामात शहर सुशोभिकरण, स्वच्छता, रेल्वेस्टेशन ते
गांधारेश्वर मार्गे चिपळूण शहर या अंतर्गत रस्त्याची सुधारणा, पर्यटन डॉक्युमेंटेशन,
आपल्याकडील विसावा पॉइंट सारख्या ठिकाणी संकासूर, जाकडी, कोळीनृत्य आदींसाठी लागणाऱ्या पेहेराव-पर्यटक फोटो दर्शन
यावर विचार व्हायला हवाय. येथे येणाऱ्या पर्यटकाला
शांतता, चांगले खानपान, स्वच्छता, करमणूक, राहाण्याची उत्तम व्यवस्था हवी असते. पर्यटन हा
शंभर टक्के नफा मिळवून देणारा व्यवसाय आहे. केरळ, गोवा, हिमाचल, उत्तराखंड, अंदमान आदि देशी ठिकाणाशी तुलना करता कोकण कोठेही
कमी नाही. आपल्या शेजारच्या कर्नाटकात आपण राज्यभर कुठेही फिरा, आपल्याला काही महत्वाच्या ठिकाणी, मुख्य मार्गावर ‘आपण येथे आहात ; u are here’ असे सांगणारी आणि तिथून आजूबाजूला साधारणतः ५०-१००
किलोमीटरच्या परिघात किती भरगच्च पर्यटन समृद्धी आहे ? याची जाणीव करून देणारी अगदी मोठी
होर्डींग्स दिसतील ! ती होर्डींग्स पाहाताना आपल्या मनात सहजच पर्यटक म्हणून अनेक
विचार येऊन जातील, बरच
काही पाहायचं राहून गेलं म्हणून आपले मन चुकचुकेल, आपण पुन्हा इथे आल्यावर काय-काय पाहायचं ? याचे नियोजनही करू. आज पर्यटकांना असे
सारे सहज हवे आहे,
अशी व्यवस्था आपण
चिपळूणातही करू शकतो. आपल्याकडे पर्यटन विकास कामाची अंदाजपत्रके कोट्यानुकोटींची
उड्डाणे घेत आहेत,
जी यंत्रणा, व्यवस्था प्रत्यक्ष त्या-त्या ठिकाणी ही
विकासकामे पूर्ण करते, तिला
‘पर्यटन दृष्टी किती असते ?’ की आम्ही फक्त ‘ठेकेदारी काम’ म्हणून याकडे पाहतो ? पुढेही पाहणार आहोत ? खाडीकिनाऱ्यावरील कामे, किल्ल्यांची, प्रमुख पर्यटन रस्ते, हेरीटेजची डागडुजी
करताना काम करणारा आणि करून घेणारा त्याकडे फक्त ‘ठेकेदारी काम’ म्हणून पाहतो, मग अशा पर्यटन विकासाच्या कामांचा पुढे अल्पकाळात
पुरता बोजवारा उडतो, पर्यटन म्हणून
विचार करून यात काम करण्याची संधी आहे. प्रसिद्ध दोन पर्यटनस्थळांना जोडणाऱ्या
रस्त्याचे सक्षमीककरण करताना कल्पकतेने, पर्यटकांच्या रस्त्यावरील गरजा पूर्ण करणारे नियोजन
व्हायला हवे. कोकण पर्यटन समृद्धीचा राजमार्ग ‘राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक ६६’ वर मध्यवर्ती असलेल्या चिपळूणनजीक एखाद्या गावात शे-पाचशे वर्षांपूर्वीचे समृद्ध प्राचीन कोकणी खेडे अगदी जसेच्या-तसे, धूळ उडविणाऱ्या मातीच्या रस्त्या-बैलगाडीसह पर्यटकांना
अनुभवायला दिले तर किती मज्जा येईल ! त्या गावात, खानपान, जगण्याच्या काही सवयी, मनोरंजनाची
साधनेही तेव्हाचीच असतील ! काय हरकत आहे ? अशा नव्या
गोष्टींचा आगामी काळात विचार करायला लागणार आहे. चिपळूणात कोकणी खाद्यसंस्कृती
हमखास जपणारी काही हॉटेल तयार व्हायला हवीत, त्यांचे मार्केटिंग हवे. चिपळूणची
वाशिष्ठी नदी ज्या दाभोळ खाडीला पुढे जाऊन मिळते ते भारताच्या पश्चिम
किनारपट्टीवरील सर्वाधिक प्राचीन, शक्तिशाली बंदर आहे. दिनांक २६ जानेवारी १९३७ ला जगातील सर्वात
नामांकित नौकायानतज्ञ डच लोकांनी या बंदराची पाहाणी केली होती. भारतातील सर्वात
सुरक्षित बंदर म्हणून असलेला उल्लेख त्यांनीही मान्य केला होता. १०८ फूट खोल, २५ मैल लांब या खाडीत एकावेळी २/३ टनाच्या किमान १००
कार्गोज उभ्या राहू शकतात. सन १९५० पर्यंत गत ३०० वर्षांत ही निरीक्षणे अनेकांनी
नोंदवलीत. त्यावेळी मुंबई-न्हावाशेवा जन्मलीही नव्हती. सन १८०८ साली
अमेरिकेतील बोस्टन येथे ‘विश्व गॅझेटिअर’ प्रसिद्ध झाले
होते त्यातही या दाभोळ संदर्भात अनेक वैशिष्ट्यपूर्ण ओळी आहेत. आम्हाला पर्यटन
विकासासाठी हे संदर्भ वापरावे लागतील.
चिपळूणात अवघ्या
६० ते १०० किमीच्या पट्यात ‘खाडी, डोंगर, बॅकवॉटर, किल्ले, निसर्ग, जंगल, संस्कृती, लोककला, हेरीटेज’ अशी जगातील सारी अमर्याद पर्यटन समृद्धी एकवटली आहे. याची नीट प्रसिद्धी, जागतिक दर्जाच्या पर्यटन सुविधा कृषी पर्यटन व हॉटेल
उद्योगामधून निर्माण झाल्या तर पर्यटक चिपळूणात रमतील. तालुक्यातील मोरवणे या निसर्गरम्य
गावातील खालच्या वाडीत असलेल्या पूर्वाभिमुख श्रीहनुमान मंदिरातील प्रताप मारुतीची तळ हातावर सहज मावेल एवढी
अंदाजे ३ इंच रुंद, ४ इंच लांब आणि १ इंच जाडीची छोटीशी
काळ्या नरम दगडातील लहान मूर्ती ही किमान चारशे वर्षपूर्व समर्थ काळातील असावी. समर्थ काळात एका श्रीरामदास सांप्रदायिक ‘स्वामी’ अवलियाने आपल्या झोळीतून आणून ही प्रताप मारुतीची
मूर्ती मोरवणेतील सध्याच्या जागेत आणून ठेवल्याचे सांगितले जाते. एवढ्याश्या
छोट्याश्या मूर्तीबाबत स्थानिक आपल्या भावना चार शतके जपतात, हे एक आश्चर्य आहे. तालुक्यातील मालदोली गावात
साधारणत: नव्वदहून अधिक वर्षांपूर्वी भारतरत्न डॉ. विश्वेश्वरय्या यांच्या
कल्पनेतून उभारण्यात आलेल्या अभियांत्रिकी नवल ठरलेल्या “ रामचंद्र
वासुदेव मराठे न्यास” या
हेरिटेज वास्तूला कोकण पर्यटन नकाशात स्थान मिळायला हवे. खाडीकिनारी वसलेल्या
मालदोली गावातील साडेसात एकर
जागेतील अंदाजे २ हजार चौ. फूट आकाराच्या या वास्तूची आजची काठीण्यपातळी, सुरेख उभारणी असलेल्या वास्तूचा शास्त्रीय
वेगळेपणा वर्तमान पिढीसमोर यायला हवा. मुंबई ते गोवा राष्ट्रीय
महामार्गालगत अतिशय जवळ नितांत सुंदर म्हणून सवतसडा
धबधबा
प्रसिद्ध आहे. वास्तूशिल्पशास्त्राचा अप्रतिम अविष्कार असलेले दादरचे श्रीरामवरदायिनी
मंदिर, टेरवचे भवानी माता मंदिर, तीन हजार
फुट उंच किल्ले भैरवगड, शारदादेवी मंदिर तुरंबव,
चारही बाजूंनी पाण्याने वेढलेले शिरंबेचे श्रीमल्लिकार्जुन मंदिर, शहराच्या पश्चिमेकडील अरण्यमय महालक्ष्मीण डोंगर
भागात असलेले मिरजोळीत श्रीदेवी महालक्ष्मी - साळूबाई हे देवस्थान, वाशिष्ठीची
उपनदी असलेल्या तांबी (ताम्रपर्णी) नदीच्या किनार्‍यावर असलेल्या गोंधळे गावी सन १६९६ मध्ये आप्पाजी
गोंधळेकर यांनी बांधून पूर्ण केलेले श्रीहरिहरेश्र्वर मंदिर, त्या मंदिराशेजारील विशाल आकारमानाची ४० पायऱ्यांची प्राचीन विहिर, डॉ. आंबेडकरांच्या वास्तव्याने
पुनित वास्तू ‘राजगृह’, चिपळूण शहर दोन हजार वर्षांपूर्वीचे
प्राचीन असल्याचा पुरावा सांगणारी कोल्हेखाजन बौद्ध गुंफा लेणी, शहरातील गजान्तलक्ष्मी शिल्प, विजयस्तंभ, भोगाळेतील घोडेबाव, ई. स. सहाव्या शतकापासूनचे चिपळूणातील पराक्रमी,
कोकण प्रांताचे वतनदार घराणे असलेल्या राजेशिर्के यांची ३५०
वर्षाचा इतिहास लाभलेली वाडासंस्कृती इथलं वैभव आहे. ‘ग्लोबल
चिपळूण टुरिझम’च्या श्रीराम रेडिज, इब्राहिम दलवाई, संजीव अणेराव, आलिम परकार, मिलिंद कापडी, निलेश बापट,
धीरज वाटेकर, रमण डांगे, राजेश पाथरे, विश्वास
पाटील, समीर कोवळे, विलास महाडिक, मनोज गांधी, महेंद्र कासेकर, शाहनवाज शाह, समीर जानवलकर यांच्यासह प्रा. सौ. मीनल ओक, डॉ. मनोज
रावराणे, संदेश संसारे, सत्येंद्र वैद्य, अभिजित चव्हाण, प्रकाश चव्हाण आदि अनेकजण
‘चिपळूण पर्यटन’ विकसित व्हावे म्हणून धडपडत आहेत. त्यांच्या या प्रयत्नांचे, तळमळीचे
अनेकांनी कौतुकही केलं.
चिपळूणची
जीवनदायिनी म्हणून इथल्या ‘वाशिष्ठी’ नदीकडे पाहाता येईल. कोयनेच्या अवजालामुळे
चिपळूणकर निवांत आहेत, अन्यथा आम्हा सर्वांची हयात पाणी भरण्यातच वाया गेली असती.
जेव्हा ओहोटी असते, कोयनेचे वीजनिर्मितीनंतरचे पाणी सोडलेले नसते, वीजनिर्मिती बंद
असते, तेव्हा या वाशिष्ठी नदीला बहाद्दुरशेखनाकानजीक ब्रिटीशकालिन पुलाजवळून फेरफटका
मारला की माझ्या वरच्या विधानाचे मर्म ध्यानी येईल. इथे आगामी काळात ‘रिव्हर बँक
प्रकल्प’ राबविताना आम्हाला याचा विचार करावा लागणार आहे. गोव्यात ‘मांडवी’ आणि ‘झुआरी’ नदीवर पर्यटन उद्योगाचा डोलारा उभा आहे, मग संपूर्ण
महाराष्ट्रात बारमाही वाहणाऱ्या एकमेव, चिपळूणला ‘आपण सारे’ पर्यटन समृद्ध का करू शकत नाही
? याचा विचार समस्त चिपळूणकरांनी आपणहून करायलाच हवा. चिपळूणला डेस्टिनेशन बनविण्याच्या प्रयत्नांना प्रशासन, लोकप्रतिनिधी
यांच्यासह, चिपळूणला उतरलेल्या कोणी पर्यटकाने सहजपणे विचारलेल्या ‘इथे
पाहण्यासारखे काय आहे ?’ या प्रश्नावर ‘इथे ? कुठे काय ? काय नाय, बा !’ असे तद्दन
खोटे आणि नकारात्मक उत्तर न देणाऱ्या स्थानिक चिपळूणकरांचेही तितकेच ठोस सहकार्य मिळण्याची गरज आहे.
धीरज वाटेकर
 |
कोकणाचा स्वामी भगवान परशुराम मंदिर
|
 |
धामणवणे
येथील एस. आर. जंगल अँड अॅड्व्हेंचर रिसॉर्ट्समधील जंगल सफारी
|
 |
| एस.आर. जंगल अँड अॅड्व्हेंचर रिसॉर्ट्सची माहिती घेताना टूर ऑपेरेटर्स |
 |
प्रसिद्ध विसावा पॉइंट
|
 |
श्रीदेवी
करंजेश्वरी
|
 |
किल्ले
गोविंदगड भेट
|
 |
वाशिष्ठी खाडीतील बेटास भेट
|
 |
खाडीतील जल पर्यटन
|
 |
खाडीतील क्रोकोडाईल पर्यटन
|
 |
सवतसडा धबधबा
|
 |
चर्चासत्रात 'चिपळूण पर्यटनातील विविधता' याबाबत बोलताना धीरज वाटेकर |
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा